• intersubiektywna kontrolowalność – stosowanie takiej procedury w badaniach, które umożliwia przeprowadzenie identycznych badań przez kogoś innego.

• intersubiektywna komunikowalność – stosowanie procedur badawczych oraz opisywanie swego postępowania w takim języku, którego znaczenie jest przyjęte w nauce.

Etapy postępowania badawczego:

1. Przegląd literatury na dany temat.

2. Przedstawienie problemu.

3. Sformułowanie hipotezy lub hipotez.

4. Operacjonalizacja.

5. Wybór metod i technik badawczych.

6. Dobór próby badawczej.

7. Przeprowadzenie badań.

8. Analiza wyników.

9. Wnioski. Weryfikacja hipotez.

Metody i techniki badań socjologicznych:

Metody badawcze – specyficzne wzorce rozumowania i postępowania w badaniach naukowych, jasno opisane, sformalizowane, powtarzalne i możliwe do wyuczenia.

Techniki badawcze – sposoby i umiejętności stosowania odpowiednich czynności składających się na pewne wariacyjne elementy schematów badawczych (metod).

Ankieta:

• formularz pytań stosowany w ankiecie to kwestionariusz

• kwestionariusz wypełnia badany sam

• pytania w kwestionariuszu muszą być zrozumiałe

• nie można pytać o dwie rzeczy równocześnie

• kwestionariusz należy zaczynać od pytań ogólnych i stopniowo przechodzić do szczegółowych

• trzeba unikać pytań drażliwych

• pytania powinny być ułożone w bloki tematyczne

• powinna zawierać podziękowanie dla respondenta za pomoc

• zaletą ankiety jest to, że w ciągu krótkiego czau pozwala objąć badaniami duże grupy ludzi przy stosunkowo niskich kosztach

• zapewnia dużą anonimowość respondentom, co wpływa na ich szczerość

Sposoby rozpowszechniania ankiet:

• rozprowadzana bezpośrednio (samemu)

• pośrednio (przez pośrednika)

• audytoryjna (przeprowadzona w jednym miejscu i w jednym czasie, bezpośrednio)

• telefoniczna

Wywiad – to rozmowa przeprowadzona z osobą badaną przez specjalnie przeszkolonego ankietera:

jest techniką bardziej wszechstronną niż ankieta

pozwala on na bezpośredni kontakt z badanym, co jest możliwe w przypadku ankiety. Dzięki temu może być połączony z obserwacją.

Podział wywiadu ze względu na stopień jego standaryzacji:

• ankietowy

• swobodny

• pośredni

Obserwacja – jako metoda badawcza powinna charakteryzować się celowością, planowością, czyli powinna być stosowana zgodnie z wcześniejszymi założeniami (planem), aktywnością poprzez selekcję docierających danych. Obserwacja powinna być stosowana w różnych warunkach.

Typy obserwacji:

• uczestnicząca

• nieuczestnicząca

• kontrolowana

• niekontrolowana

Socjometria – techniki socjometryczne służą do badania struktur społecznych małych grup (grup koleżeńskich, rodziny, klasy szkolnej, zespołu współpracowników) oraz pomiaru niektórych postaw i zachowań ich członków, a także niektórych ich cech, jak np. spoistość, zwartość, integracja, popularność pewnych osób, stosunki panujące wewnątrz).

Analiza dokumentów urzędowych i osobistych:

• Dokumenty urzędowe – materiały o formalnym charakterze np. sprawozdania, spisy, zbiory danych, opinie, pisma.

• Dokumenty osobiste – są to listy, prywatne notatki, pamiętniki.

Techniki projekcyjne – to zbiór narzędzi badawczych, służących przede wsystkim do dokonywnia pomiarów i analiz niektórych aspektów osobowości ludzkiej. Opierają się na założeniu teoretycznym, gdyż osoby swobodnie interpretujące bodźce, zjawisko, przedmiot będą łatwo ujawniać swoje osobowościowe cechy i preferencje.