Zjawisko terroryzmu - charakterystyka
Akt terrorystyczny - to umyślne działanie osoby lub osób polegające na użyciu przemocy albo groźby jej użycia zmierzające do uzyskania efektu zastraszania, w celu wymuszenia określonego zachowania się organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób.
Terroryzm - pochodzi od słowa łacińskiego ,,terror" co oznacza strach, trwogę lub przerażenie.
Terroryzm wg. Amerykańskiego Departamentu Stanu - to zaplanowana, motywowana politycznie przemoc wobec celów nie uczestniczących w walce, stosowana przez subnarodowe grupy czy tajnych agentów, zwykle mające na celu oddziaływanie na audytorium.
Wg.Laquer - teroryzm to zbiór różnych form stosowania przemocy, umotywowanego politycznie, zwłaszcza przez rewolucyjne lub ekstremistyczne grupy lub pojedyncze osoby.
Czynniki zwiększające ryzyko ataku terrorystycznego w Polsce:
-
obecność wojsk polskich w Iraku, Afganistanie, Czadzie
-
przystąpienie Polski do strefy Schengen - otwarcie granic wewnątrz UE
-
planowana budowa tarczy antyrakietowej na terenie Polski i Czech
-
organizacja wspólnie z Ukrainą mistrzostw Europy w piłce nożnej - Euro 2012
Typologia terroryzmu:
-
terroryzm indywidualny (zamachy przeciwko wyselekcjonowanym osobom)
-
terroryzm skierowany przeciwko środkom transportu (np. samolotom, pociągom, autobusom)
-
wzięcie zakładników
-
zamachy bombowe
-
tzw. terroryzm nuklearny
Przyjmując za kryterium nurty ideowe czy polityczne w ramach których funkcjonują poszczególne organizacje mamy do czynienia z:
-
nurtem rewolucyjnym
-
nurtem anarchistyczno lewackim
-
nurtem racjonalistycznym
-
nurtem narodowo wyzwoleńczym
-
tzw. One issue terrorism (terroryzm o ograniczonym polu konfliktu)
Klasyfikacje terroryzmu:
-
polityczny
-
separatystyczny
-
międzynarodowy
-
kryminalny
-
patologiczny
-
jednej sprawy
W literaturze można spotkać cyberterroryzm, ekoterroryzm, bioterroryzm, a nawet terroryzm konsumencki.
Nowy terroryzm:
-
sieciowy charakter organizacji
-
motywacja religijna, ideologiczna
-
bardzo silny element ideologiczny w skrajnej, fundamentalistycznej postaci, konsekwencją jest zarówno widoczny od połowy lat 90 wzrost śmiertelności wśród ofiar zamachów jak i wzrost liczby zamachów samobójczych
-
skala zamachu, uzyskanie totalnego zaskoczenia spowodowanie gigantycznego szoku w skali globalnej
Skład grupy terrorystycznej:
-
dowództwo
-
grupa wywiadowcza (prowadzenie wszelkiego rozpoznania, zbieranie informacji)
-
grupa wsparcia (broń, dokumenty, kryjówka, alibi, sprzęt itd.)
-
jednostka taktyczna (bezpośredni wykonawcy)
Strategie działalności terrorystycznej
Terroryzm charakteryzuje się podejmowaniem przez małe lub bardzo małe grupy działania, które nie ograniczają się tylko do atakowania określonych wrogów. Uderzają także w przypadkowych ludzi by wytworzyć w społeczeństwie atmosferę strachu i zagrożenia bezpieczeństwa. Ważnym elementem taktyki terroryzmu jest wyzwolenie w ludziach poczucia bezsilności na akty przemocy i niemożności schwytania sprawców. Ważny jest także rozgłos w mediach, gdyż w ten sposób zastrasza się ludzi, przekazuje ideologie i werbuje nowych członków. Bardzo istotnym elementem strategii terrorystycznej jest reakcja władzy na działania terrorystyczne i podejmowanie środków zaradczych, gdyż represje na podejrzanych i eskalacja przemocy skutkuje spadkiem popularności rządu i niezadowoleniem obywateli.
Dobór celów ataków nie jest przypadkowy lecz poprzedzony dokładną analizą wszystkich okoliczności.
Nowe trendy w strategii działania terrorystów:
-
związki terrorystów z zorganizowanymi grupami przestępczymi- narkotyki, broń, nielegalna migracja, pranie pieniędzy, handel kradzionymi pojazdami.
-
terroryści jako mieszkańcy lub obywatele krajów zachodnich
-
prowadzenie równoczesnych ataków w kilku miejscach
-
przeprowadzanie ataków podczas podjętej akcji ratowniczej
-
wykorzystywanie do ataków środków transportu
-
zastępowanie materiałów wybuchowych substancjami płynnymi
Nowe trendy w strategii działania terrorystów:
-
wzrost liczby zamachów samobójczych
-
używanie do przeprowadzania zamachów przedmiotów codziennego użytku
-
internet jako środek łączności do prowadzenia propagandy lub nawoływania do walki z niewiernymi
-
wzrost zagrożenia ze strony islamskich organizacji organizacji terrorystycznych
Przedmiot zamachu terrorystycznego:
Ataki terrorystyczne kierowane są na różne obiekty. Analiza zjawiska pozwala stwierdzić, że najbardziej narażonymi na ataki są:
-
władze rządowe
-
policja i wojsko
-
biznes
-
ludność
Motywy działania terrorystów:
-
wymuszenie podjęcia określonej decyzji
-
wymuszenie zmiany decyzji
-
zastraszenie
-
wymuszenie okupu
-
skomplikowanie sytuacji międzynarodowej
-
prowokacja