Śledź nas na:



Socjologia jako nauka

Socjologia – jest to nauka o zjawiskach, procesach społecznych i społeczeństwie, czyli zbiorowości ludzkiej znajdującej się na ograniczonej przestrzeni, współpracującej ze sobą w taki sposób, by zapewnić swym członkom istnienie i rozwój.


Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy zachodzące w różnych formach życia zbiorowego.


Termin „socjologia”wprowadził w 1827 roku August Comte. Wcześniej używano takich terminów jak: „filozofia społeczna” i „fizyka społeczna”.


Socjologia bada:

  • instytucje

  • zbiorowości np. grupy społeczne, zawodowe

  • procesy

  • stosunki

  • zjawiska kulturowe

  • ruchy społeczne

  • świadomość społeczną


Subdyscypliny socjologii:

  • socjologia pracy i przemysłu

  • socjologia wsi i rolnictwa

  • socjologia miasta

  • socjologia oświaty i wychowania

  • socjologia rodziny


Socjologia współpracuje z naukami:

  • antropologią

  • naukami społecznymi

  • ekonomią

  • psychologią



Nauka – w znaczeniu treściwym to system uzasadnionych pojęć, twierdzeń, hipotez, które powstały w wyniku działalności badawczej.


Warunkiem, który musi spełniać każda dyscyplina by ją można było uważać za naukę jest:

  • posiadanie wyraźnie wyodrębnionego i celowego przedmiotu badań

  • operowanie określonym systemem pojęć, aby w sposób logiczny i spójny przedstawiać określone problemy

  • określenie własnych metod badawczych

  • stworzenie teorii powstałej w procesie badawczym


Socjologia znajduje się na niskim szczeblu naukowości, ponieważ:

  • Ma krótką historię, więc nie rozwinęła się w pełni naukowej wiedzy o metodach i technikach gromadzenia danych.

  • Przedmiot badań socjologii napotyka wiele utrudnień w procesie poznania.

  • Brak jej jednoznacznej terminologii oraz posługiwanie się pojęciami wieloznacznymi i często zapożyczonymi z innych dyscyplin.

  • Brak precyzyjności w formułowaniu definicji i ogólnych twierdzeń.


Podstawowe orientacje teoretyczne w socjologii:

  • funkcjonalizm

  • teoria konfliktu

  • teoria wymiany

  • symboliczny interakcjonizm

  • fenomenologia socjologiczna

  • socjobiologia

  • współczesny instytucjonalizm


Funkcje socjologii:

  • diagnostyczna

  • ideologiczna

  • poznawcza

  • organizatorsko - tehniczna

  • apolognetyczna

  • demaskatorska

  • teoretyczna

  • socjotechniczna


Działy przedmiotu badań socjologii:

  • zbiorowości społeczne

  • instytucje społeczne

  • procesy i zjawiska społeczne


Teorie socjologiczne:

  1. Teoria struktur społecznych – wskazuje ogólne zasady i prawidłowości budowy grup i innych zbiorowości społecznych.

  2. Teoria zmian społecznych – opisanie przebiegu procesów, budowy i funkcjonowania grup, klas, warstw.

  3. Teoria zachowania się jednostek – ustala ludzkie relacje na bodźce zewnętrzne.

  4. Teoria zachowania się zbiorowości – bada reakcje klas ludzkich.


Pierwsi przedstawiciele socjologii:

  • August Comte

  • Herbert Spenser

  • Emil Durkheim

  • Karol Marks

  • Max Weber



Zobacz także