Socjologia jako nauka
Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy zachodzące w różnych formach życia zbiorowego.
Termin „socjologia”wprowadził w 1827 roku August Comte. Wcześniej używano takich terminów jak: „filozofia społeczna” i „fizyka społeczna”.
Socjologia bada:
instytucje
zbiorowości np. grupy społeczne, zawodowe
procesy
stosunki
zjawiska kulturowe
ruchy społeczne
świadomość społeczną
Subdyscypliny socjologii:
socjologia pracy i przemysłu
socjologia wsi i rolnictwa
socjologia miasta
socjologia oświaty i wychowania
socjologia rodziny
Socjologia współpracuje z naukami:
antropologią
naukami społecznymi
ekonomią
psychologią
Nauka – w znaczeniu treściwym to system uzasadnionych pojęć, twierdzeń, hipotez, które powstały w wyniku działalności badawczej.
Warunkiem, który musi spełniać każda dyscyplina by ją można było uważać za naukę jest:
posiadanie wyraźnie wyodrębnionego i celowego przedmiotu badań
operowanie określonym systemem pojęć, aby w sposób logiczny i spójny przedstawiać określone problemy
określenie własnych metod badawczych
stworzenie teorii powstałej w procesie badawczym
Socjologia znajduje się na niskim szczeblu naukowości, ponieważ:
Ma krótką historię, więc nie rozwinęła się w pełni naukowej wiedzy o metodach i technikach gromadzenia danych.
Przedmiot badań socjologii napotyka wiele utrudnień w procesie poznania.
Brak jej jednoznacznej terminologii oraz posługiwanie się pojęciami wieloznacznymi i często zapożyczonymi z innych dyscyplin.
Brak precyzyjności w formułowaniu definicji i ogólnych twierdzeń.
Podstawowe orientacje teoretyczne w socjologii:
funkcjonalizm
teoria konfliktu
teoria wymiany
symboliczny interakcjonizm
fenomenologia socjologiczna
socjobiologia
współczesny instytucjonalizm
Funkcje socjologii:
diagnostyczna
ideologiczna
poznawcza
organizatorsko - tehniczna
apolognetyczna
demaskatorska
teoretyczna
socjotechniczna
Działy przedmiotu badań socjologii:
zbiorowości społeczne
instytucje społeczne
procesy i zjawiska społeczne
Teorie socjologiczne:
Teoria struktur społecznych – wskazuje ogólne zasady i prawidłowości budowy grup i innych zbiorowości społecznych.
Teoria zmian społecznych – opisanie przebiegu procesów, budowy i funkcjonowania grup, klas, warstw.
Teoria zachowania się jednostek – ustala ludzkie relacje na bodźce zewnętrzne.
Teoria zachowania się zbiorowości – bada reakcje klas ludzkich.
Pierwsi przedstawiciele socjologii:
August Comte
Herbert Spenser
Emil Durkheim
Karol Marks
Max Weber